Streszczenie

W Nea Pafos znajdowanych jest wiele monet z okresu Późnego Cesarstwa. Wśród monet odkrytych w trakcie prac misji polskiej jest okaz zasługujący na szczególną uwagę: to mała brązowa moneta znaleziona na terenie Willi Tezeusza. Jest to moneta z czasów panowania Maksymina Dazy, bita w Antiochii. Na awersie widnieje figura Tyche Antiocheńskiej, której towarzyszy personifikacja Orontesu, zaś na rewersie – postać Apollina z kitarą. Są to wizerunki dwóch sławnych posągów epoki hellenistycznej: Tyche z Antiochii i Apollona z sanktuarium w Dafne, znanych z antycznych źródeł pisanych, licznych kopii (tak w rzeźbie jak i drobnej plastyce), oraz z wizerunków na monetach rzymskich. Wizerunki tych bóstw na monetach Maksymina Dazy, pobożnego poganina i prześladowcy chrześcijaństwa, miały zapewne propagować bóstwa czczone na terenie Imperium, a zarazem podkreślać wagę i rolę starej religii. Znaleziska monet z wizerunkami Tyche Antiocheńskiej i Apollona z Dafne były częste w Antiochii, natomiast znalezienie ich poza Syrią wydaje się unikatowe. Do Pafos moneta ta trafiła zapewne przypadkiem; na Cyprze monety z Antiochii nie należą do rzadkości i niewykluczone jest, że przybyła tu z jakimś podróżnikiem.