Streszczenie

Niniejszy artykuł omawia kilka zabytków należących do kategorii rytualnych szufelek odlanych w brązie. Dwa przykłady pochodzą ze stanowiska El-Tell (Betsaida) z badań przeprowadzonych w 1996 i 1998 roku, podczas których odkryto jedną kompletną oraz uchwyt drugiej szufelki. Obydwa egzemplarze zostały ozdobione stemplowaną dekoracją. Kolejny zabytek, również o syro-palestyńskiej proweniencji, należy do tzw. kolekcji Platona von Ustinowa, zebranej w drugiej połowie XIX wieku w Palestynie, a następnie wywiezionej do Europy.
Brązowe szufelki były dokumentowane od samego początku badań archeologicznych pośród artefaktów z Rzymu oraz z prowincji rzymskich, również na tak ważnych stanowiskach jak Pompeje i Herkulanum. Ta klasa zabytków budzi zainteresowanie ze względu na ich niewątpliwie sakralny charakter, w kontekście różnych kultów religijnych. Jednak dokładna funkcja szufelek nie jest znana. Mogły być używane zarówno do przenoszenia żaru, jak i jako pojemnik, na którym palono kadzidło.